Hoe kun je verschillende soorten data zo combineren, dat dit tot interessante nieuwe observaties leidt? Carlijn Hageraats zocht het uit.

“Archeologie is in Udhruh prominent aanwezig in het landschap. De lokale bevolking wat er te vinden is en waarvoor de objecten in het verleden gediend hebben. Voor het Udhruh Oral History project nam ik interviews af met de lokale bevolking.

Datamodel met concepten

Terug in Nederland ging Carlijn aan de slag. “Ik stelde woordenlijsten samen: één met informatie uit bestaand archeologische onderzoek en één met informatie uit de interviews. In Simple Knowledge Organisation System (SKOS), een datamodel om kennissystemen te koppelen, kende ik labels toe aan individuele concept: een preferred label voor de voorkeursterm (bijvoorbeeld Romeins legionair fort), alternative labels voor alternatieve benamingen (zoals fort of verdedigingswerk) en hidden labels voor woorden die liever niet gezien worden, zoals woorden die verkeerd gespeld zijn.”

Een close match

Vervolgens legde Carlijn met SKOS verbanden tussen de verschillende concepten. “Met broader en narrower worden hiërarchische relaties aangeduid, bijvoorbeeld tussen het fort en de objecten waar deze uit bestaat. Het fort is groter dan de stenen waar het uit bestaat, en een steen is kleiner dan het hele bouwwerk. Met related worden associatieve, niet-hiërarchische relaties aangeduid, bijvoorbeeld tussen het fort en de wachttorens op nabijgelegen heuvels. Uiteindelijk krijgen archeologie en oral history ieder hun eigen conceptschema met centrale concepten en onderlinge relaties.” Vervolgens worden beide conceptschema’s met elkaar verbonden door de relaties tussen de onderliggende concepten in kaart te brengen. De laatste stap is het aanmaken van een semantic repository, waarin de woordenlijst en een lijst met getagde documenten geupload en doorzoekbaar gemaakt wordt.

Interdisciplinair zoeken

Met deze manier van werken wordt bereikt dat bestanden doorzocht kunnen worden vanuit twee disciplinaire invalshoeken. Carlijn sluit af: “Een zoekopdracht op ‘fort’ of ‘verdedigingswerk’, leidt tot documenten uit de archeologie die hierop betrekking hebben, maar ook tot interviews met de lokale bevolking die hierover gaan en waarin het concept met andere bewoording wordt aangeduid. Hierdoor kunnen er verbanden gelegd worden tussen twee ‘verschillende talen’; de lokale kennis en de wetenschappelijke kennis, wat het begrip en het samenwerken tussen beide disciplines vergemakkelijkt. Ik verwacht dat deze methode verder te ontwikkelen is tot een algemeen toepasbaar concept in de combinatie van oral history en archeologie, wat het aantrekkelijker maakt om oral history frequenter te gebruiken samen met archeologisch onderzoek.”

http://projects.commonsites.net/nl/project/677/

Carlijn Hageraats, studente Archeologie (Universiteit Leiden) en Erfgoedstudies (Universiteit van Amsterdam), stagiaire bij DANS, onderzocht de combinatie van oral history en archeologisch onderzoek, specifiek binnen het Udhruh Archeologisch Project. Dit project is onderdeel van het in 2011 gestarte Udhruh Archaeological Project, een samenwerkingsverband tussen de Faculteit der Archeologie van de Universiteit Leiden en de Al-Hussein Bin Talal University in Jordanië. Het resultaat staat in haar masterscriptie: ‘Who says myths are not real? Looking at archaeology and oral history as two complementary sources of data.’