DH2014: de volle breedte van de Digital Humanities

Steven Claeyssens

Het grootste Digital Humanities-congres vond dit jaar plaats in Lausanne. Meer dan 700 deelnemers verzamelden zich nabij het meer van Genève voor een volle week presentaties, paneldiscussies, postersessies en praktische workshops. Geesteswetenschappers uit alle windstreken bespraken nieuwe en oude digitale onderzoeksmethoden en ontvouwden hun onderzoeksplannen. Uit Nederland kwamen onder meer gesmaakte bijdragen van het Translantis-team (translantis.nl), het Riddle of Literary Quality-project (literaryquality.huygens.knaw.nl) en het PoliMedia-project (polimedia.nl).

De breedte van het congres werd aangezet tijdens keynotes van Bethany Nowviski en Bruno Latour. Nowviski maakte een rondgang langs lopende onderzoeks- en kunstenaarsprojecten die de geschiedenis van de mensheid als maat nemen en hield zo een pleidooi om in de Digital Humanties de Longue Durée in ere te herstellen. Latour stelde het ‘digitale’ in de Digital Humanities ter discussie. Hij benadrukte de materialiteit van ‘alles digitaal’ en wees op de toenemende gelijkenis tussen het boek en het web. Vroeger schreven mensen in scriptoria, vandaag schrijven ze in screentoria, aldus Latour. Volgend jaar is het congres in Sydney.

dh2014.org

Eerste DHBelenux Conferentie

Joris van Zundert

De DHBenelux is een nieuwe conferentie met als onderwerp: digitale geesteswetenschap (DH). Tijdens deze conferentie kunnen professionals die digitale componenten gebruiken in geesteswetenschappelijk onderzoek hun werk presenteren. Het doel is om (nader) kennis te maken met digitale geesteswetenschappen en in contact te komen met collega’s die digitale methoden en technieken gebruiken. De eerste editie van de conferentie vond plaats op 12 en 13 juni jongstleden bij het Huygens ING en de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. In haar keynote wenste professor Melissa Terras van het University College London Centre for Digital Humanities de organisatoren veel succes met het verbinden van de community van digitale geesteswetenschappers in de Benelux. De conferentie bood een breed overzicht van projecten, groen en rijp, waarin de bezoeker naar hartelust kon grasduinen: van concrete projecten die de historie van de bevrijding van Nijmegen in kaart brengen tot meer reflectieve bijdragen over de rol van digitale methoden in filosofie. Het afsluitende discussiepanel belichtte een aantal ‘hot topics’ in de digitale geesteswetenschappen, zoals de rol van digitale methoden in het onderzoek, en de mate waarin deze onderdeel moeten zijn van het curriculum. Verslagen zijn door de organisatie en deelnemers in ware ‘DH-stijl’ online bij elkaar gebracht.

http://dhbenelux.org/#Blogs-and-ReviewsWrapper

Referentieculturen vinden in taal

Pim Huijnen

Hoe kunnen historici gebruik maken van digitale krantenarchieven en digitale methoden en technieken? Die vraag stond centraal tijdens de conferentie ‘Reference Cultures and Imagined Empires from a Western Perspective, 1850-2000’ die van 11 t/m 13 juni plaatsvond in Utrecht. De conferentie was georganiseerd ter uitwerking van het begrip ‘reference cultures’, dat als theoretisch fundament dient voor twee onderzoeksprojecten die vanuit de Universiteit Utrecht worden gecoördineerd: het NWO-project Translantis en het door HERA gefinancierde Asymenc.

Deelnemers vonden elkaar in het idee dat ‘reference cultures’ in de taal moeten worden gezocht: de wijze waarop mensen andere culturen als referentie gebruiken (en veranderingen daarin: van ‘Amerikaanse droom’ naar ‘Amerikaanse toestanden’) zegt iets over hun cultuur of mentaliteit. Diverse sprekers toonden wat digitale methoden en technieken kunnen bijdragen aan de studie hiervan. Zo liet Bob Nicholson van Edge Hill University op basis van zijn onderzoek naar digitale krantenarchieven zien hoe modewoorden (‘skedaddle’) en grappen in de negentiende eeuw vanuit de Verenigde Staten in Engeland terecht kwamen (zoek op Youtube op ‘Skeddadlemania’ voor een impressie). Evenzo inspirerend was de presentatie van Matthias Lemke van de Helmut-Schmidt-Universität Hamburg. Met behulp van een zelf ontwikkelde tekstanalyse-tool kon hij de stelling bewijzen dat Duitse kranten de afgelopen decennia in toenemende mate gebruik maken van neoliberale argumentatie om politiek beleid te beschrijven – en daarmee de vraag die centraal stond in de conferentie bevestigend beantwoorden.

http://translantis.wp.hum.uu.nl/conferences/

ICPSR summerschool 2014

Ieder jaar organiseert het Interuniversity Consortium for Political and Social Research (ICPSR) een summerschool met allerhande cursussen op het gebied van sociaal wetenschappelijke onderzoeksmethoden. Wouter Quite en Nina Conkova waren erbij, deels gesubsidieerd door DANS. Wouter: “Ik had het geluk in het kader van mijn promotie onderzoek naar de summerschool te mogen gaan. De trip naar Ann Arbor was een zeer leerzame ervaring, waar ik naast de verdieping en verbreding van mijn methodologische kennis ook vele nieuwe contacten heb opgedaan. Een ervaring die ik niet had willen missen.” Nina Conkova vult Wouter aan: “Door deze summerschool heb ik mijn kennis in statistische methoden op kunnen frissen en mijn analytische vaardigheden uit kunnen breiden. Sterker nog, ik heb genoten van het grote gezelschap van collega-promovendi van over de hele wereld en getest stukjes van de Amerikaanse cultuur!”