Hoe gaan mensen om met hitte in hun woning en welke invloed heeft AI in hoe mensen solliciteren op een baan?
In het najaar van 2023 konden ODISSEI-deelnemers een verzoek indienen om in 2024 gratis data te verzamelen in het LISS panel van Centerdata. Het LISS panel is een representatieve afspiegeling van het bevolkingsregister van het CBS. De acht gehonoreerde onderzoeksprojecten gingen over onderwerpen zoals interactie met de politie, hebzucht en het volgen van regels.
Alle projecten werden in 2024 uitgevoerd. Sommige studies zijn al online te vinden op het LISS Data Archive, de rest komt in 2025. Na gratis inschrijven zijn de data vrij beschikbaar voor wetenschappelijk en maatschappelijk onderzoek.
Verwacht wordt dat de nieuwe LISS Call in de loop van 2025 opent.
De acht onderzoeken op een rij:
Typifying rule-followers and rule-breakers: the effect of greed on rule-compliance
Karlijn Hoyer en Lucas Molleman (beide Universiteit van Amsterdam)
Hebzucht zorgt vaak voor egoïstisch en onethisch gedrag, maar leidt het ook tot het breken van regels, zelfs als de voordelen klein zijn? Dit werd onderzocht in een experiment waarin mensen konden kiezen om een regel wel of niet te volgen. Het niet volgen van de regel was financieel aantrekkelijk, omdat men dan meer geld kon verdienen.
Measuring Uncertainty Perception in the Health Domain
Vahid Moghani (Erasmus University Rotterdam), Aurelien Baillon (Emlyon Business School) en Francesco Capozza (WZB).
Wanneer mensen meer onzekerheid voelen over de risico’s die ze lopen, doen ze vaak minder aan preventie. Dit project onderzocht of dit ook geldt voor gezondheidsgedrag. In de vragenlijst werd onder andere gekeken of gepersonaliseerde informatie over gezondheidsrisico’s invloed heeft op uitgaven voor preventie.
Urban Heat Inequality: Empowering Vulnerable Households in Combating Heat Exposure in their Environments
Maha Moustafa Habib Abdelraouf, Maarten van Ham en Marjolein van Esch (allen TU Delft)
Hoge zomertemperaturen hebben niet voor iedereen hetzelfde effect. Dit onderzoek probeert kwetsbare groepen te identificeren die risico lopen op hoge temperaturen in en om het huis. Ook werd een experiment uitgevoerd om te testen of op maat gemaakte aanbevelingen voor hittebestrijding effectief zijn.
Gender and Ethnic Differences in Self-presentation Strategies: A Vignette Survey Experiment in Human vs. Automated Recruitment
Huyen Nguyen (Utrecht University), Frank van Tubergen (NIDI) en Valentina Di Stasio (Utrecht University)
Hoewel kunstmatige intelligentie (AI) steeds vaker wordt gebruikt bij het aannemen van personeel, is er weinig bewijs over hoe sollicitanten zichzelf anders presenteren en hoe ze hun strategieën aanpassen voor AI-wervingssystemen. Deze studie gebruikt een experiment om te onderzoeken hoe sollicitanten open antwoorden op veelvoorkomende interviewvragen geven, afhankelijk van of deze wel of niet door AI worden beoordeeld.
Social class: an exploitation-based class scheme
Jaap Nieuwenhuis (University of Groningen), Agata Troost (University of Groningen) en Jonathan Mijs (Erasmus University Rotterdam)
Sociale ongelijkheid wordt vaak gemeten aan de hand van inkomen en opleiding. Deze onderzoekers stellen echter dat we meer moeten begrijpen over hoe mensen hun eigen positie in de samenleving zien. Beter inzicht in klassendynamiek helpt onderzoekers en beleidsmakers om ongelijkheid en polarisatie, zoals stemgedrag en geloof in meritocratie, beter te analyseren.
Probing the causal pathways between police procedural justice and perceptions of police legitimacy using experimental vignettes
Amy Nivette en Isabelle van der Vegt (beide Utrecht University)
In hoeverre kan een enkele interactie met de politie de gevoelens van mensen over de politie beïnvloeden? Dit project onderzoekt hoe en waarom bepaald politiegedrag tijdens een routinematige interactie de attitudes van mensen in Nederland kan veranderen. Dit gebeurt aan de hand van vignetten die een interactie tijdens een verkeerscontrole weergeven.
Cognitive strengths and deficits in adverse conditions: A balanced view
Stefan Vermeent (Utrecht University), Nicole Walasek (Utrecht University) en Willem Frankenhuis (University of Amsterdam).
In de sociale wetenschappen wordt vaak aangenomen dat tegenspoed cognitieve vermogens, zoals planning en zelfbeheersing, belemmert. Deze visie is echter onvolledig, omdat mensen ook nieuwe of verbeterde vermogens kunnen ontwikkelen in moeilijke omstandigheden. De vraag is: in hoeverre belemmert of versterkt tegenspoed vermogens en beïnvloedt het andere processen, zoals voorzichtiger worden?
Does incongruence between civil servants’ and citizens’ socioeconomic status negatively affect how citizens relate to civil servants and local governments? A vignette survey experiment
Vivian Visser, Willem de Koster en Jeroen van der Waal (allen Erasmus University Rotterdam)
Aangezien de oververtegenwoordiging van politici met een hogere sociaaleconomische status (SES) het politieke vertrouwen en de opkomst van kiezers met een lagere SES kan verminderen, onderzocht dit project hoe de SES-achtergrond van ambtenaren invloed heeft op de manier waarop burgers omgaan met zowel ambtenaren als lokale overheden.
DOI: https://doi.org/10.57990/vkt0-pf38