De Digitale Charterbank Nederland maakt historisch onderzoek in Nederlandse oorkonden mogelijk.
Oorkonden zijn vaak de oudste overgebleven documenten van een plaats. Alleen al op Nederlands grondgebied zijn er tienduizenden bewaard gebleven, vanaf de tiende tot het begin van de negentiende eeuw. Als precies gedateerde juridische documenten vormen charters, zoals oorkonden ook genoemd worden, een exacte en betrouwbare kennisbron. De rechtshandelingen, plaatsen en personen weerspiegelen de toenmalige realiteit, vrijwel alle aspecten van de maatschappij passeren de revue. Op basis van charters kunnen politieke, sociale, economische en kerkelijke ontwikkelingen worden onderzocht. Ook kunnen familiegeschiedenissen of topografische omstandigheden worden gereconstrueerd, zowel lokaal als in een breder verband, zowel in een momentopname als over een langere periode.
De juiste informatie
Tot op heden werd dit rijke materiaal weinig gebruikt in historisch onderzoek. Oorkonden liggen namelijk verspreid over honderden archieffondsen in tientallen archiefbewaarplaatsen. Hoe kan een onderzoeker in dat gefragmenteerde veld de juiste informatie vinden? De Digitale Charterbank Nederland (DCN) biedt de oplossing.
Via DCN zijn de beschrijvingen van meer dan 172.000 oorkonden beschikbaar, waarin full-text kan worden gezocht. De database bevat de geaggregeerde data uit de archiefinventarissen die oorkonden bevatten. Die inventarissen zijn overal op ongeveer dezelfde manier gestructureerd en online gezet. DCN is opgezet samen met het Groningse bedrijf De Ree, dat de digitale archiefsystemen van een groot aantal Nederlandse archieven beheert, en met de medewerking van een aantal niet bij dat bedrijf aangesloten archiefdiensten. Op deze manier is een grote hoeveelheid informatie direct ontsloten voor alle geïnteresseerde onderzoekers.
Naar het archief
Voor alle duidelijkheid: de teksten van de oorkonden zelf zijn slechts in een klein aantal gevallen beschikbaar. Vaak moet de onderzoeker nog steeds naar het archief om stukken te raadplegen, maar veel onderzoek kan ook al gebeuren op basis van de gegevens die in DCN te vinden zijn. Bovendien worden steeds meer archiefstukken, waaronder oorkonden, gescand en digitaal beschikbaar gesteld. Op een dergelijke manier zijn de afbeeldingen van zo’n 25.000 oorkonden nu al toegankelijk via DCN.