Wat mogen DANS en andere archieven nog met databestanden die persoonsdata bevatten?
Deze vraag is op dit moment niet makkelijk te beantwoorden. Naast de AVG zijn namelijk een reeks van aanvullende wetten, gedragscodes en richtlijnen relevant voor de uitleg van de AVG. Deels zijn deze echter nog in de maak.
Nationale uitvoeringswet
De Europese AVG opent expliciet de mogelijkheid om door middel van nationale wetgeving uitzonderingen voor het gebruik van persoonsdata ten behoeve van wetenschappelijk, historisch (archief) of statistisch onderzoek nader te bepalen. In Nederland is dat de UAVG – de Uitvoeringswet AVG. Deze wet volgt in grote lijnen de artikelen van de (oude) WBP. Daarmee heeft het onderzoeksveld al ervaring.
VSNU-gedragscode
Daarnaast komen er ook gedragscodes, op nationaal én op Europees niveau. In Nederland is, op initiatief van de VSNU, een gedragscode voor de omgang met persoonsdata in wetenschappelijk onderzoek in de maak. Ook wordt aan Europese gedragscodes per discipline gewerkt. Om deze codes door de Europese Commissie goedgekeurd te krijgen, moet representativiteit van het betrokken onderzoeksveld aangetoond worden. Een Europese gedragscode zal uiteraard als gezaghebbend beschouwd worden, ook al is het ‘soft law’. Tenslotte heeft de Europese privacy-waakhond (nu nog Article 29 Working Party) zeer strikt geformuleerde richtlijnen gepubliceerd, onder andere over hoe om te gaan met informed consent van (proef)personen die aan onderzoeksprojecten deelnemen.
Veiligheid data
Hoe het ook precies gaat uitpakken, een belangrijk aspect zal de veiligheid van de data worden, aangezien de AVG voorschrijft dat er voldoende technische en organisatorische maatregelen moeten zijn getroffen om de veiligheid van persoonsdata te waarborgen. Het indelen van persoonsdata op grond van AVG-criteria in zogenaamde Datatags kan hier een grote rol gaan spelen (zie artikel op pagina 5).
Voor zover dat mogelijk was, heeft de onderzoekswereld zich serieus voorbereid op de komst van de AVG en de daaraan gerelateerde harde en zachte wetgeving.
Drs. Heiko Tjalsma is beleidsadviseur/juridisch adviseur bij DANS
rijksoverheid.nl/onderwerpen/privacy-en-persoonsgegevens
ec.europa.eu/info/law/law-topic/ data-protection_nl
autoriteitpersoonsgegevens.nl/nl/onderwerpen/algemene-informatie-avg