Overal in Nederland zijn sloten, beken, rivieren en meren te vinden. De kwaliteit van deze waterlichamen is echter lang niet altijd zoals we die graag zouden zien. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat was daarom benieuwd of een datagedreven aanpak kan bijdragen aan beter beleid. Samen met twee andere organisaties (adviesbureau SeederDeBoer en het Informatiehuis Water) ontwikkelde Centerdata een landelijk dashboard dat data over bijvoorbeeld schadelijke stoffen en de visstand inzichtelijk maakt. Met dit landelijke dashboard kan de kwaliteit van verschillende waterlichamen beter gemonitord worden en beleid gerichter ingezet worden.
De Europese Commissie is niet tevreden over de huidige waterkwaliteit in Europa. Daarom is de Kaderrichtlijn Water (KRW) opgesteld. Volgens deze Europese richtlijn moet al het grond- en oppervlaktewater in Europa in 2027 schoon en gezond zijn. Dat betekent onder andere dat waterlichamen als sloten, beken, rivieren en meren goede omstandigheden moeten bieden voor planten en dieren, dat schadelijke stoffen zoveel mogelijk uit het water gefilterd moeten worden en grondwater geschikt moet zijn voor drinkwaterwinning.
Inzichten uit dashboards
Op dit moment zijn er verschillende dashboards in gebruik die een overzicht geven van de waterkwaliteit. Deze gaan echter alleen over lokale waterlichamen en zijn kwalitatief van aard: ze laten zien of de kwaliteit goed, matig of slecht is. Om goed beleid te kunnen ontwikkelen is er meer kwantitatief inzicht nodig. Hoe goed of slecht is de kwaliteit precies? Hoe groot is het verschil tussen de huidige en de gewenste kwaliteit? En hoe ontwikkelt dit zich over de jaren heen?
Pilot voor het ministerie van Infrastructuur en Water
Om te laten zien welke inzichten een datagedreven aanpak kan bieden en hoe dit kan bijdragen aan beter beleid, voerde Centerdata voor het ministerie van Infrastructuur en Water een pilot uit. Data scientists van Centerdata koppelden beschikbare data uit het hele land aan elkaar en brachten zo een grote hoeveelheid informatie van 17 waterlichamen samen in één overzichtelijk dashboard. Daarmee kan de ontwikkeling van specifieke kenmerken zoals de zuurgraad of de aanwezigheid van vissen over verschillende jaren per waterlichaam gemonitord worden. Er kan dan bijvoorbeeld gekeken worden of de afname van een specifieke schadelijke stof (zoals PFAS) in het water in lijn is met gestelde doelen.
Ook kan er gekeken worden naar het effect van beleidsinterventies om te bepalen of deze ook daadwerkelijk doen wat ze zouden moeten doen. Zorgt de aanleg van natuurvriendelijke oevers bijvoorbeeld ook echt voor een betere waterkwaliteit? Als we dit beter begrijpen, kunnen beleidsmaatregelen gerichter ingezet worden.
Vervolgstappen
Op dit moment is informatie van 17 waterlichamen opgenomen in het dashboard. In de toekomst kan het dashboard mogelijk verder ontwikkeld worden om een landelijk overzicht te geven van alle waterlichamen in Nederland en zo de actuele stand van zaken rondom het KRW-programma te laten zien.