Onteigening WOII zichtbaar door koppeling data

Tegen welke prijs werd onroerend goed van Joodse gedeporteerden tijdens de Tweede Wereldoorlog onteigend? 75 jaar na dato vinden nabestaanden én onderzoekers sneller antwoord op deze vraag.

Het Nationaal Archief beschikt over de dataset van de Verkaufsbücher; een administratie van de ogenschijnlijk legitieme verkoop van onroerend goed door de Duitse bezetter. Het bevat ruim 7.000 transacties en meer dan 13.000 adressen van eigenaren, kopers en verkopers. Door koppeling van deze dataset aan kadastrale informatie uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) van het Kadaster, worden de destijds ont-eigende objecten letterlijk op de kaart gezet. Dit maakt inzichtelijk waar en op welke schaal in Nederland sprake was van deze roof. Binnen de digitale labomgeving van het Kadaster, Publieke Dienstverlening Op de Kaart (PDOK), heeft een team van linked-open-data-specialisten in vier dagen een data-story ontwikkeld. Op een HTML-kaart zijn de verschillende panden geplot. Door op een marker te klikken, worden details uit de Verkaufsbücher en kadasterdetails getoond, zoals oppervlakte van het onroerend goed en de gemiddelde WOZ-waarde. Ook is een koppeling met Google Streetview gemaakt. De gemaakte statistieken geven inzicht in ruim 7.000 transacties en beantwoord vragen als: waar zijn de panden verkocht, kwamen de kopers uit dezelfde stad en hoeveel leverde de verkoop op? De datastory is hier te vinden.

Per pand is bijgehouden wie de eigenaar was met zijn of haar woonadres. Naam en adresgegevens van de koper van het pand zijn ook geregistreerd.

Herstelbetalingen

Het onderwerp is actueel. Zo heeft de gemeente Den Haag onlangs 2,6 miljoen euro gereserveerd voor schadevergoedingen aan Joodse slachtoffers die na de oorlog een aanslag kregen om alsnog hun erfpacht te betalen. Met de gekoppelde datasets worden dit soort berekeningen makkelijker. In de gemeente Utrecht zijn bijvoorbeeld 81 panden met een oppervlakte van 13.559 m2 verkocht. Bij 100 euro per vierkante meter is dat ruim 1,3 miljoen euro, te verdelen over eigenaren en nabestaanden.

Lees hier meer informatie over het nationaal archief en open data

Tim de Haan is medewerker Openbaarheid & Open Data en Ed de Heer is projectleider/adviseur
Linked Open Data bij het Nationaal Archief.