Het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis stelt een grote database over houtonderzoek in kunsthistorische context beschikbaar.

Door het meten van jaarringen in hout stellen dendrochronologen vast vanaf wanneer een kunstwerk kan zijn gemaakt. De gemeten gegevens tonen de breedtes van iedere waargenomen jaarring in een plank die is verwerkt in het kunstobject. De jaarringbreedte verschilt per boomsoort en wordt bovendien beïnvloed door het klimaat tijdens de groei van een boom. Daardoor ontstaan unieke variaties in de jaarringbreedtes per periode en houtsoort. Dit jaarringenpatroon wordt vergeleken met jaarringchronologieën, referentiekalenders van duizenden bomen. Zo worden de leeftijd en herkomst van het hout bepaald.

Wood for Goods

Duizenden van deze dendrochronologische gegevens zijn nu bijeengebracht en gecombineerd met achtergrondinformatie en literatuur. Het resultaat is online beschikbaar gemaakt in Dendro4Art, een internationale samenwerking van het RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, het Center for Art Technological Studies and Conservation van de National Gallery of Denmark en verschillende onderzoekers. De basis wordt gevormd door dendrochronologie-rapporten, meetreeksen en -werktekeningen van em. prof. Peter Klein van de Universität Hamburg vanaf de jaren ’70 tot heden. Dr.Marta Domínguez Delmás leidt aan de UvA het NWO Veni-project Wood for Goods en is als wetenschappelijk adviseur verbonden aan Dendro4Art: “De combinatie van dendrochronologische en kunsthistorische data maakt de RKD-database uniek. In andere dendrochronologische databases ontbreekt de relatie met de historische context. Deze combinatie geeft ons een waardevol gereedschap om bredere onderzoeksvragen te beantwoorden, bijvoorbeeld over historische houthandel in Noord-Europa en de ontwikkeling daarvan door de tijd heen.”

Nieuwe data

Het portaal is gekoppeld aan RKD-technical, een database met uiteenlopende technische onderzoeksgegevens over kunstwerken. Ieder “dendro-record’ bevat per kunstwerk gegevens zoals houtsoort, jongste-, en aantal jaarring(en), mogelijke boom-celdatum, vanaf wanneer het kunstwerk kan zijn vervaardigd, enzovoort. Via het RKD wordt continu nieuwe data toegevoegd aan Dendro4Art. Bij dendrochronologie is diversiteit en duurzaamheid van de data belangrijk. Domínguez Delmás: “Digitale repositories zoals Dendro4Art zijn nodig om data en metadata over kunsthistorische objecten voor de lange-termijn te kunnen borgen. Dat bevordert de transparantie van onderzoeksresultaten en bevordert het hergebruik van deze data voor verder onderzoek. Dat is belangrijk want toegang tot kunstobjecten is beperkt.”

dendro4art.org