Uit het Nationaal Vrijheidsonderzoek blijkt dat een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking de Dodenherdenking op 4 mei en Bevrijdingsdag op 5 mei belangrijk vindt.
Het Nationaal Vrijheidsonderzoek van Nationaal Comité 4 en 5 mei bestaat al sinds 2001. Voor de jaarlijkse meting wordt vanaf 2020 gebruik gemaakt van het LISS panel van CentERdata. Aan dit onderzoek, waarin wordt gevraagd naar de ervaringen van een jaar eerder, hebben ruim 1.700 personen meegedaan. Dezelfde personen worden de komende jaren gevolgd.
Beleving van vrijheid
In het onderzoek komt het thema ‘draagvlak voor 4 en 5 mei’ ieder jaar aan bod. Daarnaast worden om het jaar andere thema’s belicht. Zo werd in de meting van maart 2020 ingezoomd op ‘beleving van vrijheid’. Waar denken mensen aan bij het begrip vrijheid? Welke gebeurtenissen uit het verleden zijn bepalend voor de ideeën die iemand heeft over vrijheid? De Tweede Wereldoorlog blijkt de gebeurtenis die met afstand het meest bepalend is geweest voor de ideeën die men heeft over vrijheid en onvrijheid.
Samenhang in data
88% van de Nederlandse bevolking vindt de Nationale Herdenking op 4 mei belangrijk of heel belangrijk. De groepen die hierin wat afwijken, maar waarvan ook de meerderheid de herdenking (heel) belangrijk vindt, zijn jongeren (75%) en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond (70%). Maar liefst 89% hield op 4 mei 2019 om 20:00 uur twee minuten stilte tijdens de Dodenherdenking. Verder blijkt uit het onderzoek dat 4 en 5 mei voor veel mensen met elkaar samenhangen, waarbij de Dodenherdenking voor de meesten net iets belangrijker is dan Bevrijdingsdag.
De door het LISS panel verzamelde data zijn beschikbaar via:
LISS panel
Het LISS panel is met 5000 huishoudens en zo’n 7500 panelleden een representatieve afspiegeling van de Nederlandse bevolking en sinds 2007 hét panel voor wetenschappelijk, maatschappelijk en beleidsrelevant onderzoek. Joris Mulder, sinds 2020 LISS coördinator: “Representativiteit, datakwaliteit, innovatie en een optimale respons staan bij ons centraal. Hiervoor werken we samen met onder andere ODISSEI, CBS, DANS en SURF. Met regelmaat worden innovatieve experimenten in het LISS panel afgenomen en steeds vaker wordt survey onderzoek gecombineerd met data science. Ook nemen we deel aan het ODISSEI Portal en worden nieuwe projecten voor studies met sensors en wearables gepland.”
SWORD voor LISS Data Archive en DANS
Het LISS Data Archive bevat gegevens over het leven van Nederlanders en hun mening over verschillende onderwerpen, verzameld in een groot aantal onderzoeken onder de leden van het LISS panel. Voor duurzame opslag voor langere termijn worden de data ook gearchiveerd bij DANS.
Sinds kort is er een geautomatiseerde interface tussen het LISS Data Archive en DANS. Met deze zogenaamde SWORD-interface (Simple Web-service Offering Repository Deposit) worden de data grotendeels automatisch doorgestuurd naar DANS. Zo is dubbel invoerwerk niet meer nodig en worden de data sneller doorgegeven.