Deze maand bestaat ODISSEI, de nationale onderzoeks-infrastructuur voor de sociale wetenschappen, vijf jaar.
ODISSEI is in 2016 opgericht om samenwerking tussen dataverzamelaars te bevorderen en grote datasets bij elkaar te brengen. Inmiddels zijn 42 Nederlandse onderzoeksinstellingen en sociaalwetenschappelijke faculteiten betalend deelnemer geworden. Wetenschappelijk directeur van ODISSEI, Pearl Dykstra, merkt dat het draagvlak toeneemt: “Er is in de sociale wetenschappen duidelijk een toegenomen erkenning dat een data-infrastructuur een gedeeld goed is.”
Financiering vanuit NWO in 2020 stelde ODISSEI in staat om de infrastructuur verder uit te breiden. Zo wordt een portal ontwikkeld om al bestaande datasets veel beter doorzoekbaar te maken. Hiernaast ondersteunt ODISSEI onderzoekers op verschillende manieren.
Aanbod
Het maakt met beurzen CBS-microdata gratis of tegen een gereduceerd tarief toegankelijk, waardoor de hoeveelheid wetenschappelijke gebruikers van deze data aanzienlijk is toegenomen. Bovendien houdt ODISSEI het LISS panel structureel in stand, zodat deze belangrijke dataverzameling kan worden voortgezet. Ook biedt ODISSEI technische hulp aan wetenschappers die computationele projecten willen gaan ontwikkelen.
Een belangrijke infrastructurele mijlpaal is al behaald: in het najaar van 2020 is de ODISSEI Secure Supercomputer (OSSC) gelanceerd, in samenwerking met SURF en het CBS. De OSSC stelt onderzoekers in staat om in een streng beveiligde omgeving onderzoek te doen aan de hand van CBS-microdata en andere datasets, met veel grotere rekenkracht dan voorheen mogelijk was. Hiermee kunnen analyses veel sneller en efficiënter worden uitgevoerd.
Mogelijkheden
Dykstra is trots op de resultaten die de afgelopen vijf jaar zijn bereikt: “Steeds meer onderzoekers gaan zich bekwamen in het werken met registerdata en in het werken met een supercomputer. Er is een computational shift gaande, en ODISSEI maakt dit mogelijk.”
In de toekomst hoopt ODISSEI uit te breiden door verdere samenwerking met aanverwante velden. De pandemie heeft bijvoorbeeld aangetoond hoe volksgezondheid nauw samenhangt met sociale processen. Door samenwerking met gezondheidswetenschappers kunnen sociale wetenschappers beter begrijpen hoe virussen zich in een samenleving verspreiden, hoe sociale ongelijkheid zich uit op het gebied van gezondheid, en hoe de gezondheid van individuen kan verbeteren door passende veranderingen. Ook kijkt Dykstra uit naar meer samenwerking met de geesteswetenschappelijke infrastructuur CLARIAH: “Het is cruciaal dat we elkaar opzoeken en samen optrekken. We hebben gedeelde belangen en kunnen bovendien veel van elkaar leren.”