Op 20 december 2021 bestond Centerdata 25 jaar. Een mooi moment voor een blik op de hoogtepunten. Dat doen we met de directeur van Centerdata, prof. dr. Marcel Das.
Door: Sanne Jansen
Wanneer was jouw start bij Centerdata?
“In het vierde jaar na de oprichting kwam ik binnen, dat was in september 2000. De oprichter Arie Kapteyn vertrok voor werk naar Amerika. Zelf werkte ik als onderzoeker bij CentER Applied Research, een instituut voor contractonderzoek van de Katholieke Universiteit Brabant (KUB), zoals Tilburg University eerst heette.”
Wat voor organisatie was het toen?
“In die tijd werkten er ongeveer tien mensen. We waren een hecht team. We moesten de markt nog veroveren en de boer op om projecten binnen te halen. Ik heb zeker in mijn beginperiode veel hulp gekregen van Arie Kapteyn: Centerdata was echt zijn kindje. In het begin was het ook maar de vraag of Centerdata overeind zou blijven. Dat vond ik een geweldige uitdaging.”
“De oorsprong van Centerdata ligt bij het Telepanel, toentertijd een innovatief panel. Interviews werden afgenomen zonder tussenkomst van een interviewer. De Universiteit van Amsterdam, waar het Telepanel was ondergebracht, wilde de stekker eruit trekken. Om dat te voorkomen, werd het panel door Arie Kapteyn voortgezet in Tilburg. Arie analyseerde in dat panel het spaargedrag van Nederlandse huishoudens (het Spaaronderzoek). Dat markeerde de oprichting van Stichting Centerdata op 20 december 1996. Na deze overname kreeg het panel de naam CentERpanel.”
Hoe is Centerdata veranderd?
“We zijn gegroeid naar circa 50 mensen. Allerlei technologische ontwikkelingen hebben de organisatie beïnvloed. Zo waren de mogelijkheden van internet in 2000 veel beperkter, waardoor onderzoek doen er echt anders uitzag. De laatste jaren verandert er veel rondom databeveiliging en privacy. Deze onderwerpen hebben we altijd serieus genomen, alleen nu moet het meer gedocumenteerd worden.”
Wat is hetzelfde gebleven?
“De teamspirit is onveranderd. We zijn nog steeds een flexibele organisatie. Bij ons zijn de lijntjes kort. Arie Kapteyn was er 25 jaar geleden al van overtuigd dat het goed was om dataverzameling over te laten aan wetenschappers. Wij geloven ook in onderzoek door onderzoekers, voor onderzoekers. Dat betekent dat er grondig wordt meegedacht welke vragen je stelt en hoe je ze stelt.”
Wat maakt Centerdata uniek?
“Ons hechte team en het feit dat er bij ons diverse onderzoeksdisciplines samen komen: survey-, beleids- en consumentenonderzoek. Ook kan je bij ons terecht voor toepassing van data science technieken en softwareontwikkeling op maat.”
Wat zijn hoogtepunten uit 25 jaar Centerdata?
“Ons eerste hoogtepunt was in 2001, het eerste boekjaar waarin alle kosten werden gedekt. Heel belangrijk voor het voortbestaan van het instituut. In 2002 zijn we gevraagd software te ontwikkelen voor SHARE (Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe), een internationaal onderzoek naar vergrijzing. Hierdoor gingen onze IT’ers ook extern een rol van betekenis spelen. En nu – 20 jaar later – zijn we nog steeds verantwoordelijk voor alle software voor SHARE. We hebben diverse geavanceerde applicaties gebouwd. Onze software wordt ook in andere grote Europese studies gebruikt voor de ontwikkeling van vragenlijsten en support van veldwerk. Dit maakt dat we een internationale speler zijn geworden op het gebied van toolontwikkeling.”
“In 2003 hebben we met de inzet van een NWO-middelgroot subsidie een succesvolle update kunnen uitvoeren aan het Spaaronderzoek. Ook haakte dat jaar De Nederlandsche Bank (DNB) aan bij het Spaaronderzoek. Ik ben er trots op dat DNB zich tot de dag van vandaag aan ons verbindt.”
“In 2005 kwam de afdeling Kwantitatieve Analyse erbij, met de focus op de onderzoeksgebieden arbeidsmarkt, onderwijs en pensioenen. Later is daar onderzoek naar consumentenvraagstukken aan toegevoegd. En nog wat jaren later het werkveld data science waarbij met de nieuwste technieken ongestructureerde data wordt uitgeplozen.”
“Ik kan nog wel even doorgaan. Zo kregen we in 2006 goedkeuring voor een omvangrijke subsidie waardoor we het LISS panel hebben kunnen bouwen. Dat was echt een knaller. We waren bijzonder trots dat onze aanvraag werd gehonoreerd in concurrentie met de aanvragen uit de bètawetenschappen.”
“De oprichting van ODISSEI in 2016 is ook een hoogtepunt te noemen. Centerdata speelt in dit platform een belangrijke rol. Via ODISSEI hebben onderzoekers toegang tot grootschalige, longitudinale dataverzamelingen en innovatieve en diverse vormen van data.”
“Ik had een persoonlijk hoogtepunt in 2009. In dat jaar ben ik benoemd tot hoogleraar Econometrie en Dataverzameling aan Tilburg University. Ik beschouw de inrichting van die leerstoel als erkenning voor het vak van dataverzameling.”
Waar ben je trots op?
“Ik ben heel trots op de mensen die ons team vormen. Ook ben ik nog steeds trots dat wij in 2006 als klein instituut in staat waren om zo’n grote subsidie binnen te halen waardoor we het LISS panel konden oprichten. Dat heeft de data-infrastructuur voor de wetenschap een boost gegeven. En ik ben trots op het feit dat we het initiatief van Arie Kapteyn, onze founding father, verder hebben uitgebouwd tot een waardevol instituut.”
Wat zijn jouw dromen voor Centerdata?
“Ik hoop dat Centerdata een belangrijke rol blijft spelen op het gebied van wetenschappelijk verantwoorde dataverzameling, softwareontwikkeling en beleidsonderzoek met innovatieve experimenten en state-of-the art technieken, nationaal en internationaal. En dat we daarbij een partij blijven die maatschappelijke betrokkenheid als een kernwaarde beschouwt.”
Directeur Marcel Das is vooral trots op het hechte team. Ook roemt hij het feit dat bij Centerdata diverse onderzoeksdisciplines samenkomen en dat Centerdata data science en softwareontwikkeling op maat biedt. Credits: Bart van Vlijmen
Marcel Das
Prof. dr. Marcel Das studeerde cum laude af in de Algemene Econometrie / Statistiek (Tilburg University) en is aansluitend gepromoveerd aan dezelfde universiteit. Hij werkte als onderzoeker bij CentER Applied Research, heeft een groot aantal onderzoeksprojecten geleid en publiceerde wetenschappelijke artikelen. Sinds 2000 is hij directeur van Centerdata; sinds 2009 hoogleraar Econometrie en Dataverzameling aan Tilburg University. Ook is hij lid van de Management Board van ODISSEI en van verschillende wetenschappelijke adviesraden van omvangrijke (inter)nationale data-infrastructuren. Vragen stellen aan Marcel kan via marcel.das@centerdata.nl.