“We zien dat steeds meer onderzoekers bereid zijn hun data en kennis te delen in plaats van geobsedeerd te zijn door het ‘zo snel mogelijk publiceren’. Ik vind dit een positieve ontwikkeling.’ Aan het woord is Robert-Jan Smits, directeur-generaal Onderzoek en Innovatie van de Europese Commissie.

“Onderzoekers delen steeds vaker kennis, data en ervaring al tijdens het onderzoeksproces, met hulp van nieuwe (digitale) technologieën en toegenomen computercapaciteit. Zo wordt de wetenschap betrouwbaarder (we kunnen beter data verifiëren), efficiënter (we delen resources en werken beter samen) en trans­paranter (de werkwijze is toegankelijker). Het is van belang dat onderzoekers hierbij maximaal worden ondersteund, door universiteiten en door subsidieverstrekkers zoals NWO. Ook de Europese Commissie draagt hieraan bij met de European Open Science Cloud. Dit initiatief beslaat een scala van maatregelen. Zo hebben wij onder Horizon2020, het EU-programma voor Onderzoek en Innovatie een krachtdadig beleid opgezet op Open Access Publicaties en op Open Access Data.” 

DMP als verplichting

Smits vervolgd: “Data Management Plans (DMP’s) zijn bijvoorbeeld verplicht gesteld voor aanvragers van Europese onderzoeksgelden. DMP’s dragen bij aan het creëren van een cultuur van data stewardship in de onderzoekswereld en leidt ertoe dat de FAIR principes (data ‘vindbaar, toegankelijk, uitwisselbaar en herbruikbaar’ maken) realiteit worden.
Onderzoekers worden betrokken bij onze stappen. Zo is in een survey vanuit OpenAIRE en de FAIR-data-expertgroep onze benadering op het gebied van DMP’s en de FAIR-richtlijnen beoordeeld door onderzoekers. In een webinar begin januari werden vervolgens de resultaten van dit onderzoek gedeeld. Een mooi voorbeeld van co-design, het samen bouwen aan de EOSC, met stakeholders in het veld. Eigenlijk zouden alle onderzoeksfinanciers in Europa DMP’s verplicht moeten stellen. NWO doet dit al. Een andere positieve ontwikkeling is dat veel onderzoekers al uit eigen initiatief DMP’s maken, onafhankelijk van de eisen van onder­zoeksfinanciers. Simpelweg omdat ze dit beschouwen als onderdeel van goed onderzoek in de globaal vernetwerkte onderzoekswereld. Nog een mooi voorbeeld is dat wetenschappelijke communities onderzoekers niet meer alleen willen beoordelen op ‘aantal publicaties’, maar ook op ‘goed datamanagement’. De GO FAIR-beweging draagt dit uit, en ook CESSDA heeft bijvoorbeeld een ‘Expert Tour Guide’ als ondersteuning bij datamanagement beschikbaar gesteld.

Infrastructuren koppelen

De European Open Science Cloud wil bestaande e-onderzoeksinfrastructuren aan elkaar koppelen. Hierdoor kunnen onderzoekers kennis en gegevens opslaan en delen over nationale grenzen en wetenschappelijke disciplines heen. DANS is hierbij een actieve partij. Dit alles vergt dat we in toekomst aanvullende eisen zullen moeten stellen. Zoals bijvoorbeeld aan het gebruik van unieke identificatie van documenten en auteurs (DOI’s, auteur-identificatie systemen zoals ORCID). Dit als een voorwaarde voor de vindbaarheid en de goede uitwisseling van documenten. Waar we ook voor willen gaan zorgen, is dat er beheersregels voor de European Open Science Cloud komen die gegevens uit publiek gefinancierd onderzoek, tot onderzoeks-’commons’ verheffen, zodat de uitwisseling, het hergebruik en analyse van dit publiek gefinancierd onderzoek altijd mogelijk blijft. Wederom zijn hierbij de introductie van unieke identificatiesystemen essentieel.

Doe mee!

De European Open Science Cloud is een prachtig instrument voor onderzoekers. Mijn oproep is: doe met ons mee. Wij hebben een ‘coalition of Do-ers’ in het leven geroepen, bestaande uit organisaties die er samen met ons voor willen gaan. Word een ‘active player’, geef de Cloud gestalte. Samen bouwen we nu aan de European Open Science Cloud van morgen.”
https://ec.europa.eu/info/departments/research-and-innovation_nl