Bijna alle onderzoeken die plaatsvinden in het LISS panel maken gebruik van vragenlijstonderzoek: panelleden krijgen een vragenlijst voorgelegd over een actueel onderwerp en vullen deze in. Het LISS panel wordt echter steeds vaker gevonden door onderzoekers die via een niet traditionele manier data willen verzamelen onder de Nederlandse bevolking. Op dit moment worden er meerdere pilotprojecten in het Centerpanel en LISS panel afgenomen, waaronder een studie waar panelleden gevraagd worden een export te maken van hun Google Locatie Data en een studie waar panelleden een coöperatief online spel spelen, tegelijk met andere panelleden. Deze studies laten zien dat in het LISS panel meer mogelijk is dan alleen vragenlijstenonderzoek.
Pilotstudie 1: Donatie van Google locatiedata
Veel mensen laten (bewust of onbewust) veel digitale sporen (persoonsgegevens) achter door het gebruik van hun mobiele apparaten. Deze digitale broodkruimels bieden interessante mogelijkheden voor sociaalwetenschappelijk onderzoek. Vanaf mei 2018 is elke entiteit die persoonsgegevens van inwoners van de Europese Unie verwerkt, wettelijk verplicht om deze persoonsgegevens op verzoek aan gebruikers te verstrekken. Grotere organisaties zoals Google of WhatsApp bieden hun gebruikers daarom de mogelijkheid aan om hun gebruikersgegevens te downloaden via zogenaamde ‘Data Download Pakketten’ (DDP’s).
Eenvoudig data doneren
In een studie met ruim 1100 deelnemende Centerpanel-leden, werd gevraagd of panelleden hun DDP met Google Location History data wilde doneren. Hiervan bleek ruim een kwart van de panelleden bereid te zijn om zijn of haar datapakket te doneren. Na instemming werden panelleden stap voor stap meegenomen in het datadonatie proces. Door deze uitgebreide instructies lukte het om zelfs de oudste deelnemers in het panel te bereiken: de oudste donateur was ruim 87 jaar oud.
Binnenkort onderzoek met WhatsApp
Deze pilotstudie laat zien dat het mogelijk is om digitale traceergegevens van panelleden (o.a. Google Locatiegegevens, WhatsApp-gegevens) op een verantwoorde manier te verzamelen voor onderzoek. Na de implementatie van deze software in het Centerpanel zal op korte termijn ook een onderzoek met Whats-App data plaatsvinden in het LISS panel. Met deze methode kan o.a. de betrouwbaarheid van de digitale traceergegevens onderzocht worden als aanvulling op zelfrapportage. Ook kan er onderscheid gemaakt worden tussen deelnemers die bereid zijn om die digitale sporen te delen en degenen die dat niet zijn. Al met al biedt deze aanpak veel nieuwe mogelijkheden voor toekomstig onderzoek in het LISS panel.
Pilotstudie 2: Coöperatief onderhandelingsspel
Een andere nieuwe software die sinds kort geïntegreerd is het Centerpanel en het LISS panel is de software van het platform oTree. oTree is een open-source op Python gebaseerd softwareplatform dat wordt gebruikt voor online interactief gedragsonderzoek en experimenten.
Onderhandelingsspel geeft inzicht in gedrag
De pilotstudie werd gedaan door onderzoekers van Centerdata en Tilburg University voor een onderzoeksproject over menselijk gedrag bij coalitievorming. Voor dit project is een spel ontworpen waarbij LISS panelleden elk een transportbedrijf vertegenwoordigen. Nadat oTree automatisch meerdere groepjes van drie respondenten heeft gevormd, werken zij samen om hun lading van A naar B te vervoeren en te onderhandelen over de (feitelijk uitgekeerde) winstverdeling.
Voor de pilotstudie werden 744 panelleden gevraagd om deel te nemen aan het onderhandelingsspel. Een derde van de respondenten stemde in met deelname aan het experiment. Ongeveer 75% startte daadwerkelijk met het experiment, nog eens driekwart hiervan voltooide het spel. Het percentage spelers dat kon worden gegroepeerd en een coalitie kon vormen was 60%. De rest viel uit of strandde omdat één van de andere spelers afhaakte tijdens de onderhandelingen. De pilotstudie is succesvol afgerond: de lessen getrokken uit de pilot zijn gebruikt om de hoofdstudie in het LISS panel af te nemen. Op basis van aankomende studies wordt de integratie van realtime speltheorie-experimenten in het LISS panel verder geoptimaliseerd.