Koninklijke Bibliotheek redt homepages XS4ALL

Door het verdwijnen van XS4ALL gaat de KB ook XS4ALL-homepages bewaren voor cultuurhistorisch onderzoek.

10 januari 2019 werd bekend dat XS4ALL verdwijnt. Deze provider bood vanaf 1 mei 1994 haar diensten aan het publiek aan en is daarmee een van de eerste internetproviders van ons land en een van de vroegste particuliere providers ter wereld. Veel internetpioniers brachten hun eerste website uit via XS4ALL. Doordat XS4ALL nooit van naam of URL is veranderd en veel trouwe klanten kende, is een indrukwekkend deel van de homepages uit de periode 1994-2001 bewaard gebleven. De KB spoort deze homepages op en archiveert een representatief deel.

Prachtige historische bron

De vroegste homepages worden ook wel ‘web-incunabelen’ of ‘webwiegedrukken’ genoemd: digitale publicaties met de kenmerken van papieren drukwerk. Het waren wilde experimenten met vormgeving
en navigatie, tegelijkertijd beperkt door de technische mogelijkheden als opslag en internetsnelheid. De sites weerspiegelden ook alle modetrends en technische ontwikkelingen van de jaren negentig. Ze zijn daarom een prachtige historische bron van het ontstaan en de verandering van de digitale innovatie en digitaal geboren cultuur in Nederland.

Ongeveer 3.000 XS4ALL-homepages dateren van voor de eeuwwisseling. Drie digitale stopstukken op een rij: de Stone-Age Computer (1993), het virtuele huis van Liesbet (1995) en de Nederlandse versie van de Hamster Dance, een van de eerste internetmemes. Ook de mijlpaal van 1000ste geregistreerde homepage bij XS4ALL (1996) wordt gearchiveerd.

Zo authentiek mogelijk

Tot nu toe zijn deze sites niet actief verzameld door een Nederlandse erfgoedinstelling. Ook is een groot deel niet gearchiveerd door het Internet Archive, omdat ze maar beperkt verbonden waren met de rest van het internet door middel van hyperlinks en niet zijn gevonden door crawlers. Voor 2007 werden alleen websites van politieke partijen gearchiveerd door het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen in Groningen. Sinds 2007 houdt de KB zich bezig met webarchivering: het bewaren van cultuurhistorisch belangrijke websites voor toekomstig onderzoek. De KB archiveert de sites zo authentiek mogelijk, beschrijft ze in detail en probeert zoveel mogelijk historische contextinformatie van de digitale topstukken terug te vinden. Het veiligstellen van een deel van dit erfgoed kan dankzij financiële bijdragen van het SIDN Fonds en Stichting Internet4all.

Bekijk de website van de Koninklijke Bibliotheek voor meer informatie.