In de vorige E-data schreef Ewoud Sanders een column over zijn digitale studiecollectie (#digilemma), die zo’n 160.000 gedigitaliseerde boeken en tijdschriften omvat. Volgens de Nederlandse auteurswet uit 1912 mag iemand voor eigen gebruik digitale kopieën maken van werken die auteursrechtelijk beschermd zijn. Maar hij mag die collectie niet verder ter beschikking stellen aan anderen. Hij mag die werken juridisch gezien niet eens ter archivering aanbieden aan DANS of een andere digitale bewaarplaats.
Deze auteurswetgeving in Nederland en de meeste andere Europese landen zorgt voor grote belemmeringen voor wetenschappelijk gebruik van werken die door die wetgeving worden beschermd. In verschillende rapporten wordt er daarom voor gepleit om de auteurswetgeving zodanig aan te passen, dat ten minste text and data mining (TDM) op beschermde werken mogelijk wordt. Bijvoorbeeld Science Europe (organisatie van onder andere onderzoeksfinanciers), LIBER (Europese onderzoeksbibliotheken) en de ‘Amsterdam Call for Action on Open Science’ vragen hierom. 
Gesteund door deze rapporten heeft DANS in de Open Access Week 2016 het initiatief genomen de waardevolle collectie van Sanders te archiveren bij DANS, zodat het materiaal voor de lange termijn behouden blijft. Ook is DANS het overleg met de Nederlandse Uitgeversbond (NUV) aangegaan, om na te gaan of beschikbaarstelling voor onderzoeksdoeleinden onder voorwaarden en in overleg met de uitgevers mogelijk is. Denk bijvoorbeeld aan: (1) gebruik uitsluitend voor TDM ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek; (2) geen verdere distributie van het basismateriaal; (3) publicatie van bronteksten blijft beperkt tot korte fragmenten (snippets). 
Eerder gaven verscheidene wetenschappelijke uitgevers al aan in principe geen bezwaar te hebben tegen TDM van hun uitgaven. In de loop van 2017 wordt een studiebijeenkomst georganiseerd om TDM-onderzoekers en uitgevers over dit onderwerp van gedachten te laten wisselen. DANS en de NUV zijn hoopvol dat zelfs binnen de huidige wettelijke context een oplossing gevonden kan worden die voor alle partijen acceptabel is.

Peter Doorn
Directeur DANS